SYCYLIA ŚRODKOWA

Najpiękniejsze miasteczka Sycylii: Palazzo Adriano

Najpiękniejsze miasteczka Sycylii to część inicjatywy “I borghi piu belli d’Italia”, gdzie co roku Sycylia podobnie jak każdy inny region Włoch wystawia kilku kandydatów, poczym następuje internetowe głosowanie i jest… zwycięzca. Dołącza do zacnego grona ubiegłorocznych laureatów konkursu i odtąd cieszy się profitami płynącymi z racji bycia naj. Palazzo Adriano jeszcze na liście nie ma, tymczasem nawet bez medialnego szumu należy do najładniejszych miasteczek, jakie do tej pory dane mi było widzieć. Powódów jest wiele: mnie akurat najbardziej urzekła kamienna zabudowa praktycznie w ogóle nie “zepsuta” współczesnymi dodatkami. Ale przede wszystkim zjeżdżają tu fani włoskiej kinematografii by szukać kadrów z jednego z najbardziej hołubionych produkcji kina, nie tylko włoskiego. Ale po kolei….

Najpiękniejsze miasteczka Sycylii: “serce Sykanii” i “spichlerz Rzymu”

Palazzo Adriano to niepisana “stolica” dawnej Sykanii, krainy historycznej zamieszkałej przez plemię Sykanów. Sama osada powstała dużo, dużo później – za czasów normańskich. O tej okolicy w połowie drogi między obecnym Palermo a Agrygentem głośno było już w antyku. Imperium Rzymskie mogło się rozwijać m.in. dzięki produkowanej i importowanej z Sykanii pszenicy i oliwie. W końcu sama Sycylia swą nazwę wzięła od nazwy starych mieszkańców.

Najpiękniejsze miasteczka Sycylii: “mała Albania”

Jakieś 10 wieków później, konkretnie w XV w. ta ziemia stała się azylem dla ludności pochodzenia albańskiego kiedy Turcy osmańscy napadli Bałkany. Wtedy można mówić o początku Pallacit – albańskiej enklawy, długo zupełnie hermetycznej i samoizolującej się wśród zalewającego Sycylię od zawsze miksu narodów, kultur i języków. To samo zresztą można powiedzieć o kilku innych albańskich z pochodzenia wiosek m.in. Santa Cristiana Gela, Mezzojuso i Piana degli Albanesi. Palazzo leży dokładnie pośrodku osadnictwa Albańczyków, a przepiękna ośmioboczna fontanna na Piazza Umberto I nazywana jest “epicentrum albańskiego świata na Sycylii”.

Symbol miasteczka. Corocznie odbywa się tutaj inscenizacja chrztu Jezusa w Jordanie. Foto: Giovanna Traina.

Najpiękniejsze miasteczka Sycylii: “Giancaldo”

W rankingu filmów bezapelacyjnie kojarzących się z włoskim kinem i Sycylią w roli bohatera drugoplanowego po “Ojcu Chrzestnym” drugie miejsce przynajmniej dla mnie zajmuje “Nuovo Cinema Paradiso”. Nawet po iluśkrotnym obejrzeniu i wizycie w Palazzo, film jednoznacznie kojarzę raczej ze sceną burzy przerywającej projekcję “Ulysesa” z Kirkiem Douglasem w roli głównej, a ta kręcona była wcale nie w Palazzo Adriano tylko na nabrzeżu w Cefalu. Na skojarzenia nie poradzę – tak działa ludzka pamięć, natomiast fakty są takie, że 99% filmu “Nuovo Cinema Paradiso” kręcono właśnie na Piazza Umberto I w Palazzo Adriano.

Giancaldo wzorowane było na Bagherii – miejscu urodzenia reżysera Giuseppe Tornatore. Na próżno szukać budynku kina – nigdy nie istniało jako fizyczny budynek – na czas kręcenia wybudowano atrapę. Natomiast do dzisiaj stoi budynek, na ścianie którego Alfredo wyświetlał popularną w latach 50 i 60-tych komedię ,,I pompieri di Viggiù“. W filmie można zidentyfikować kościół Santa Maria Assunta, przed którym lokalne kobiety suszą na słońcu passatę, a na schodach którego Toto, już jako nastolatek siedzi zastanawiając się czy uciec z Giancaldo do Rzymu i robić za radą Alfredo karierę reżyserską. W filmie wystąpił też kościół Santa Maria del Lume, spod którego rusza orszak żałobny Alfredo.

najpiękniejsze miasteczka sycylii

najpiekniejsze_miasteczka_sycylii

Miasteczko szczyci się swoją spuścizna po oskarowym filmie. Funkcjonuje tutaj małe aczkolwiek ciekawe Muzeum Filmu “Cinema Paradiso”. Oprócz plakatów i fotosów można zobaczyć rower Alfredo i projektor filmowy. Jest też makieta filmowego Giancaldo. Na jednym z budynków na rynku wmurowano majolikową tablicę upamiętniającą statystów.

Museo “Cinema Paradiso”. Licencja Wikipedia Commons, autor: Gennusa.Vincenzo.
Na pamiątkę mieszkańców Palazzo biorących udział w zdjęciach do filmu.
Francuski plakat z rzeczonym rowerem.

Najpiękniejsze miasteczka Sycylii: “miasto 13 fontann”

Poza tą najstarszą na głównym placu miasteczka, jest ich jeszcze co najmniej 12. Jedna, u wylotu ulicy XX Settembre, przysporzyła nawet miastu szczególnych względów u il Duce, gdy ten odwiedził miasto podczas inauguracji zapory na rzece. Zobaczywszy kobiety robiące w niej pranie uznał, że należy się im coś ekstra od wodza i tak na polecenie Mussoliniego powstała obok pralnia publiczna, zresztą niedawno odnowiona.

W oknach typowy element zdobniczy okresu faszystowskiego tzw. fasces czyli rózgi litoryjskie.

Najpiękniejsze miasteczka Sycylii nietknięte turystyką

Palazzo Adriano zdecydowanie do takich należy. Niewiele zmieniło się od 1988 gdy zakończyły się zdjęcia do filmu Torrnatore. Więcej – tu zdaje się jest tak samo od stuleci i zdaje się, że filmowiec niewiele musi zrobić by przeistoczyć miasteczko w plan jakiejś historycznej produkcji. Położenie też może historycznie istotne, w dobie massturystyki wypycha Palazzo poza nawias – daleko od morza i plaż, zabytków spektakularnych brak, infrastruktura prawie żadna. Natomiast jest tu kwintesencja sycylijskiej wsi i urokliwa małomiasteczkowość. Gra warta świeczki.

Jeszcze kilka moich ulubieńców z oficjalnej listy I borghi piu belli d’Italia:

i z poza listy:

A jakie są Wasze najpiękniejsze miasteczka Sycylii?

Bibliografia:

  • http://movie-locations.com/movies/c/Cinema-Paradiso.php
  • https://sbiff.org/cinema-paradiso/
  • http://sicilia.indettaglio.it/eng/comuni/pa/palazzoadriano/palazzoadriano.html